Bloemen spelen ook een belangrijke rol in de geneeskunde als geneeskrachtige en genezende planten (bijv. wilde akelei, cyclamen, arnica, sint-janskruid, paardenbloem, goudsbloem).
Bovendien worden giftige bloemen, zoals wolfsbane of lelietjes-van-dalen, in de homeopathie en natuurgeneeskunde gebruikt voor de behandeling van allerlei ziekten.
Net als bij andere giftige planten (bijv. belladonna uit de bestanddelen van de nachtschadeplant) worden plantengiffen ook in homeopathische doses gebruikt voor therapeutische doeleinden.
Wat is aromatherapie?
De term “aromatherapie” verwijst naar het therapeutisch gebruik van geurige stoffen, essentiële oliën genoemd. Het woord “etherisch” komt van het Griekse woord “aither”, dat “lucht uit de hemel” betekent.
Etherische oliën worden ook wel “de ziel van planten” genoemd, omdat ze een concentraat van de levenskracht van planten bevatten. Het zijn zeer krachtige essences, gewonnen uit bloemen, bladeren, wortels, schors, hout of fruit, met een grote verscheidenheid aan effecten. Essentiële oliën worden echter meestal gebruikt om lichaam, geest en ziel te parfumeren!
Planten produceren essentiële oliën om insecten aan te trekken en zich te beschermen tegen parasieten, bacteriën en roofdieren. Dit verklaart de antibacteriële, antivirale en schimmelwerende werking van essentiële oliën.
Hoe werkt de reukzin?
Natuurlijke geurmoleculen, 100% pure essentiële oliën, binden zich aan de reukreceptoren van ons neusslijmvlies volgens het “sleutel en slot”-principe. Bij de mens bestaat het slijmvlies uit ongeveer 30 miljoen reukcellen.
Synthetische geurmoleculen, zoals die in autogeurbomen of plug-in kamergeuren, dringen het slot niet binnen. Bijwerkingen” zoals hoofdpijn, misselijkheid en nervositeit kunnen het gevolg zijn.
De opgeborgen geurmoleculen worden omgezet in elektrische informatie en gaan via het ethmoid naar de bulbus olfactorius. Van daaruit gaan de signalen rechtstreeks naar het limbisch systeem van de hersenen, het gebied waar herinneringen en emoties worden opgewekt. Het zogenaamde “emotionele brein” regelt ook de afscheiding van hormonen en neurotransmitters.
De reactie op geuren kan worden gemeten aan de hand van de ademhaling, de hartslag, de spierspanning en de hersenactiviteit.
Lavendel is een voorbeeld. Tijdens het inademen van lavendelolie vertragen alle vier de parameters aanzienlijk. De keuze van een essentiële olie om een ruimte te parfumeren moet daarom zorgvuldig worden overwogen.
Effect van essentiële oliën op het lichaam
Etherische oliën stimuleren de celgroei en zijn daarom goed voor de genezing. Lavendel, salie of tea tree worden bijvoorbeeld met veel succes gebruikt bij brandwonden of tandvleesontsteking.
Spoelen of wrijven is de ideale toepassing voor ontstekingsziekten. Etherische oliën hebben krachtige antibacteriële, antivirale en schimmelwerende eigenschappen. Etherische oliën kunnen zelfs zeer doeltreffend worden gebruikt tegen multiresistente ziekteverwekkers. Zodra de ziekteverwekker is geïdentificeerd, worden de meest effectieve essentiële oliën onderzocht met behulp van een aromatogram en vervolgens gebruikt in een individuele formule die is afgestemd op elke patiënt.
Fytotherapie en kruidengeneeskunde
Kruidengeneeskunde wordt ook wel fytotherapie genoemd. Planten worden beschouwd als de oudste remedies en vormden duizenden jaren geleden de basis voor de eerste geneesmiddelen. Al in het zesde millennium voor Christus werden in India en China geneeskrachtige planten verbouwd. Kruidengeneeskunde is vandaag de dag nog steeds erg populair, omdat veel van de positieve effecten van kruidenstoffen wetenschappelijk zijn bewezen.
Kruidengeneesmiddelen hebben vaak minder bijwerkingen dan hun chemische alternatieven. Kruidengeneeskunde wordt voornamelijk gebruikt voor de behandeling van kleine ziekten zoals verkoudheid of chronische aandoeningen. Het is over het algemeen niet geschikt voor gebruik in de spoedeisende geneeskunde of op de intensive care.
Tot de planten die voor therapeutische doeleinden worden gebruikt, behoren natuurlijk bloemen.